Evo objašnjenja nekih od idioma, koje koristimo u svakodnevnom jeziku, a ne znamo njihovo porijeklo
Idiomi su ustaljeni izrazi ili frazeologizmi kojima se služimo kako bi što slikovitije objasnili nešto. Kako biste u svakodnevnom govoru ove naročite izraze koristili onako kako treba, nije loše da znate kako su neki od njih nastali.
Lupa kao Maksim po diviziji
Fraza se koristi kada hoćemo da kažemo da neko priča svašta, a ne kaže zapravo ništa, jednom riječju lupa gluposti. Iako na prvi pogled djeluje kao da je riječ o nekom čovjeku, istina je da je “maksim” zapravo mitraljez nazvan po njegovom konstruktoru Hajramu Stivensu Maksimu. Korišten je u Prvom svjetskom ratu, a ispaljivao je 200 metaka u minuti.
Pijan k’o majka
Fraza se koristi za one, koji su se baš dobro “nacvrcali”. Postoje dva objašnjenja njenog porijekla. Prema prvom, ljekari su u stara vremena kao anesteziološko sredstvo za olakšavanje muka porodiljama koristili rakiju, te su često pred sam porođaj majke bile više nego ošamućene.
Prema drugom, pojam “majka” u ovoj frazi upotrebljen je u značenju zemlje. Razumije se, zemlja mora da bude “pijana” (čitaj: natopljena vodom) da bi donijela plodove. Potvrdu ovog objašnjenja nalazimo često u širem obliku ove fraze, koja glasi: “Pijan kao majka zemlja”.
(Gas) do daske
Fraza se koristi kada hoćemo da kažemo da nešto radimo kako treba, do samog kraja. Objašnjenje je jednostavno. Pod ispod papučice za gas često se naziva – daskom. Odavde se idiom “do daske” proširio i na ostale primjere, označavajući “do kraja”.
Plakati kao godina
Idiom se koristi kada hoćemo da kažemo da se neko baš naplakao.
Objašnjenje: Riječ godina je nekada označavala oluju, kišu!
Slijepi putnik
Ovim idiomom se služimo kada hoćemo da kažemo da se neko prošvercovao. Objašnjenje je, međutim, dvojako. Prema prvom, poteklo je od toga što su nekada slijepe osobe prevožene besplatno.
Prema drugom, putnici bez karte su nakon izlaska na svjetlost dana poslije skrivanja po budžacima bivali zasljepljeni svjetlošću. No, lingvista Milan Šipka tvrdi da nijedno od ovih objašnjenja njije uvjerljivo i da se zapravo radi o jednostavnom prijevodu nemačkog “blinder Passagier”. Pridjev “blind” znači “slijep”, ali je nekada označavao i “prikriven”.
Španska sela
Idiomom se služimo kada hoćemo da kažemo da je nekome nešto nerazumljivo, nepoznato ili strano. Postavlja se pitanje zašto ne kažemo “portugalska”, “njemačka” ili “rumunska” sela?
Objašnjenje daje lingvista Milan Šipka u knjizi “Zašto se kaže”. Prema njegovom zapažanju, riječ je o doslovnom prijevodu njemačkog izraza “spanische Dörfer”, s istim značenjem kao i kod nas.
Prvi je taj izraz upotrebio Johan Volfgang Gete u čuvenom romanu “Jadi mladoga Vertera”. Njemci su, naime, ono što je dolazilo iz dalekog španskog jezika osjećali kao strano i nerazumljivo.
Takvi su izrazi, s istim značenjem, stvoreni i u drugim jezicima, npr. u španskom: “esto es griego para mi” (bukvalno: “to je grčki za mene”), isto kao i u engleskom: “it`s Greek to me”. Španci kažu i: “esto es arabigo para mi” (“to je arapski za mene”), a Francuzi: “c`est du chinois” (“to je kineski”) ili “c`est l`hebreu” (“to je jevrejski”).
Krokodilske suze
Fraza označava lažno oplakivanje ili sažaljenje nad nekim.
Objašnjenje: Vjerovali, ili ne, krokodil ponekad zaista plače, ali ne od tuge i žalosti, već zato što su mu suzne i pljuvačne žljezde u tjesnoj vezi, pa kad proždire žrtvu, refleksno suzi, tačnije pušta krupne suze. Oni, koji su imali prilike to da vide zaključili su da ova zvijer zaista oplakuje svoje žrtve. Tako je nastao ovaj idiom.
Izvor: Telegraf